Bilans zdrowia dziecka: kiedy się go robi i dlaczego?

Bilans zdrowia dziecka to pakiet badań, na podstawie którego można stwierdzić czy dziecko rozwija się prawidłowo. Zakres przeprowadzanych badań jest różny i zależy od wieku dziecka. Bilans zdrowia dziecka należy wykonywać zgodnie z kalendarzem bilansów, ponieważ pozwala to na wczesne wykrywanie ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju dziecka lub chorób oraz podjęcie odpowiedniego leczenia.

Bilans zdrowia dziecka: kiedy robi się badania?

Bilans zdrowia zdrowia dziecka składa się z kilku badań pozwalających na ocenę stanu zdrowia dziecka. Pierwsze lata to czas burzliwego rozwoju malucha i warto korzystać z przysługującego prawa do monitorowania postępów lub czasem ich braku. Mimo, że sami jesteśmy w stanie zmierzyć i zważyć dziecko, to jednak profesjonalna ocena lekarza jest niezwykle cena i obejmuje znacznie więcej parametrów zdrowia maluszka. Jeśli coś go zaniepokoi, skieruje dziecko na dalszą diagnostykę do specjalistów. Im wcześniej zostaną wychwycone opóźnienia lub nieprawidłowości rozwojowe, tym większa jest szansa na ich szybkie wyrównanie i zdrowie w przyszłości.

Bilans zero o noworodka

Bilans „zero” wykonuje się jeszcze w pierwszych dobach życia dziecka (zazwyczaj do 4. doby życia). Sprawdza się wtedy czy dziecko nie ma wrodzonych chorób i wykonuje się badania przesiewowe w celu wykluczenia m.in.:

• fenyloketonurii,

• wad słuchu,

• wrodzonej niedoczynności tarczycy,

• dysplazji stawów biodrowych,

• wrodzonej wady metabolizmu biotyny,

• mukowiscydozy.

Podczas bilansu zerowego przeprowadza się także pomiary główki i ciała (wzrost i waga) oraz stan ciemiączka oraz sprawdza się odruchy neurologiczne.

Bilans dziecka po ukończeniu 1. roku życia

Podczas badania sprawdza się wagę i wzrost dziecka, mierzy obwód główki i klatki piersiowej, a wyniki porównuje się z siatkami centylowymi. Bardzo ważnym badaniem jest sprawdzenie i ocena rozwoju psychoruchowego dziecka, tzn. czy ma prawidłowe odruchy oraz czy tempo rozwoju fizycznego jest prawidłowe. Lekarz sprawdza także wzrok i słuch, mierzy ciśnienie krwi i kwalifikuje do szczepień. W razie wykrytych nieprawidłowości dziecko dostaje skierowanie na dodatkowe badania i konsultacje u specjalistów, np. okulisty, neurologa czy ortopedy.

Bilans dwulatka

W czasie bilansu po 2. roku życia przeprowadzana jest rozmowa z rodzicem (pytania o dotychczas przebyte choroby, odbyte szczepienia, nowe umiejętności dziecka, sposób odżywiania) oraz sprawdza się:

• wagę i wzrost, następnie porównuje się je z siatkami centylowymi,

• rozwój psychoruchowy, postawę i chód dziecka, płaskostopie, zdolności manualne,

• rozumienie prostych poleceń i rozwój mowy oraz słuch,

• wzrok oraz czy nie ma zeza,

• uzębienie,

• ciśnienie

U chłopców dodatkowo lekarz sprawdza sprawdza jądra (czy są w mosznie) oraz czy nie ma stulejki.

Bilans czterolatka

Podczas bilansu po 4. roku życia wykonuje się podobne badania do tych po 2. urodzinach. Dodatkowo sprawdzeniu podlega stan zębów pod kątem ortodoncji i profilaktyki lub leczenia próchnicy.

Bilans sześciolatka

Badnie jest bardzo wazne poniewaźż wykonywane jest przed rozpoczeciem przez dziecko nauki w szkole. W jego wyniku można ustalić czy dziecko jest gotowe do pójscia do szkoły. Oceniany jest rozwój psychoruchowy i statyka ciała oraz czy sześciolatek nie wymaga zajęć korekcyjnych. Bada się także wzrost i wagę, słuch i wzrok, mowę, stan uzębienia, ciśnienie krwi oraz czy zostały przyjęte szczepienia znajdujące się w kalendarzu szczepień.

Bilans dziesięciolatka

To badanie przeprowadza się w przychodni w obecności rodzica/opiekuna lub w szkole w obecności pielęgniarki i lekarza. Ocenia się rozwój fizyczny i psychoruchowy dziecka i przystosowanie dziesięciolatka do szkoły.

Bilans trzynastolatka

Bilans zdrowia przeprowadzany w szóstej klasie szkoły podstawowej obejmuje wszystkie badania wykonywane podczas bilansu dziesięciolatka. Dodatkowo sprawdza się stan tarczycy i przebieg dojrzewania płciowego. W badaniu postawy ciała sprawdza się stan kręgosłupa – ew. skrzywienia oraz płaskostopie. Na podstawie tego bilansu można już wstępnie określić ewentualne wykluczenia wyboru zawodu w przyszłości.

Bilans szesnastolatka i osiemnastolatka

Zakres obu badań pokrywa się z bilansem wykonywanym wcześniej, sprawdza się rozwój lub postępy w leczeniu wykrytych wcześniej chorób lub wad rozwojowych. Na podstawie tego bilansu można już ostatecznie wykluczyć niektóre drogi kształcenia zawodowego, spowodowane np. wadami kręgosłupa, wzroku, słuchu lub płaskostopia.

Bilans zdrowia dziecka: jak się przygotować?

Na każde badanie należy zabrać książeczkę zdrowia dziecka – są tam wszystkie dotychczasowe wyniki badań i zalecenia, a także informacje o szczepieniach. W przypadku chorób przewlekłych warto zabrać dokumentację leczenia, wypis ze szpitala itp. Przygotuj sobie wcześniej pytania (w telefonie lub na kartce), by nic ci nie umknęło. I co najważniejsze do bilansu przygotuj dziecko – tzn. wytłumacz mu w przystępny sposób, bez straszenia co lekarz będzie sprawdzał i jak to będzie robił. Weź tez z domu ulubiona zabawkę, pieluszkę na zmianę

Bilanse zdrowia warto przeprowadzać regularnie, zgodnie z kalendarzem zdrowia dziecka. Jak widać ozwalają one na wczesne wykrywanie wad rozwojowych, które na co dzień łatwo przeoczyć, a co za tym idzie szybko wdrożyć odpowiednie leczenie lub korekcje.

 >>> Czytaj też:

Możesz to robić nawet nieświadomie, czyli skąd się bierze bunt i wycofanie dziecka?